Nurkowanie wrakowe to bardzo ekscytujący rodzaj nurkowania i prawdopodobnie mój ulubiony. W morzach i oceanach można znaleźć zatopione statki czy samoloty, natomiast nurkując w jeziorach można natrafić na różne obiekty takie jak: zatopiony samochód, autobus, koparka czy nawet czołg. Jak zacząć przygodę z nurkowaniem wrakowym? Dziś odpowiadam na ten temat.
To chyba naturalne dla ludzi, że jesteśmy ciekawscy. A szczególnie ciekawią nas rzeczy trudne do zbadania, takie jak opuszczone miejsca czy zatopione szczątki statków i innych obiektów. I choć każdy certyfikowany nurek może rozszerzyć swoją certyfikację o nurkowanie wrakowe, to ten rodzaj nurkowania nie jest dla każdego. Dziś porozmawiamy o zaletach i zagrożeniach związanych z nurkowaniem na zatopionych wrakach.
Spis treści
Co to jest nurkowanie wrakowe?
Możemy przyjąć, że ogólną definicją nurkowania wrakowego będzie nurkowanie, oglądanie i eksploracja zatopionych obiektów nienaturalnego pochodzenia. Oznacza to, że chodzi nam nie tylko o wraki statków, ale każdy obiekt, który znalazł się pod wodą w wyniku działalności człowieka. Samoloty, czołgi, samochody czy sprzęt budowlany to również świetne obiekty do tego typu nurkowania.
I choć z pewnością kojarzysz nurkowanie wrakowe z wkraczaniem do środka i eksploracją ciasnych przejść, to wcale nie musi tak być. W rzeczywistości nie musisz nawet wpływać do środka, aby cieszyć się nowym doświadczeniem, jakim jest nurkowanie wrakowe. Jak więc możemy podzielić ten rodzaj nurkowania?
Rodzaje nurkowania wrakowego
Jak wspomniałem wyżej, penetracja zatopionych wraków nie zawsze musi wiązać się z wpływaniem do ich wnętrza. Aby lepiej zrozumieć rodzaje nurkowania wrakowego, możemy posłużyć się tym prostym podziałem:
Nurkowanie bez penetracji wraku
Zwiedzanie zatopionych wraków nie zawsze musi oznaczać eksplorowanie ich wnętrza. Takim podstawowym rodzajem nurkowania wrakowego jest oglądanie zatopionego obiektu z zewnątrz. Można zaglądać przez otwory czy okna, pływać wokół, ale do środka podczas takiego nurkowania nie przedostaniemy się.
Nurkowanie wrakowe z ograniczoną penetracją
Ten typ nurkowania możemy nazwać nurkowaniem, w którym wpływasz do wnętrza zatopionego obiektu, ale pozostajesz w strefie światła. Oznacza to po prostu, że obszary, które będziesz penetrował będą wystarczająco oświetlone światłem naturalnym, dodatkowo wyjście będzie zawsze widoczne. Tutaj jednak trzeba uważać na głowę, bo będzie się już nurkować z czymś nad głową. Więc kask może być przydatny…. Albo doskonała wyporność 🙂
Nurkowanie wrakowe z pełną penetracją
Ok teraz zaczyna robić się poważnie. Nurkowanie wrakowe z pełną penetracją to eksploracja miejsc znajdujących się głęboko w zanurzonych obiektach i daleko poza “strefą światła”. Tu już trzeba mieć pełne przeszkolenie w zakresie nurkowania wrakowego, odpowiedni sprzęt i umiejętności posługiwania się nim. Konieczne jest oznaczenie drogi wyjścia i posiadanie przy sobie źródła światła. Takie nurkowanie jest bardzo ekscytujące, ale wymaga też odpowiedniego przygotowania.
Zasady bezpieczeństwa przy nurkowaniu wrakowym
Ogólnie rzecz biorąc, nurkowanie jest bezpieczne, ale zawsze, gdy wpływa się do jakichkolwiek przestrzeni zamkniętych, należy posiadać dodatkową wiedzę i umiejętności. Szczególnie podczas nurkowania wrakowego należy przewidzieć możliwe zagrożenia i problemy, które nie występują podczas “normalnego” nurkowania. Najczęstszymi zagrożeniami mogą być:
- Ostre przedmioty – wiele wraków ma uszkodzone elementy, które potrafią być zgniecione i rozerwane. Często jest to wynik działania siły, która doprowadziła do zatonięcia, a czasem działanie morza. Podczas nurkowania należy uważać na wszystkie ostre przedmioty, gdyż mogą one powodować skaleczenia i otarcia.
- Prądy – silne prądy mogą utrudnić lub uniemożliwić penetrację wraku. Często dopłynięcie do wraku może być bardzo trudne i męczące, powodując szybsze zużycie powietrza. Jeśli występuje silny prąd na wraku, należy zdecydowanie unikać wpływania do środka, gdyż nie wiadomo jak stabilny jest sam wrak i jakie niespodzianki czekają na nas w środku.
- Słaba widoczność – ograniczona widoczność może być ogólnie niebezpieczna. Kiedy nie widzisz gdzie jesteś, łatwo się zgubić lub zranić o wystające elementy konstrukcyjne. Należy podkreślić, że zgubienie się w zamkniętej przestrzeni jest bardzo niebezpieczne i nie należy wpływać do środka bez przeszkolenia. Gdy widoczność jest słaba, najlepiej zakończyć nurkowanie i wrócić innego dnia.
- Niestabilne konstrukcje – ze względu na swój wiek wraki z czasem stają się coraz bardziej niestabilne. Podłogi i sufity zapadają się, ściany słabną i wyginają. Bezwzględnie unikaj wraków, których stan może spowodować ich zawalenie się lub osunięcie. Zdecydowanie unikaj przepływania pod elementami, które mogą na Ciebie spaść.
- Zaplątanie – We wnętrzach wraków można znaleźć różnego rodzaju liny, druty i kable. We wszystkich z nich nurek może się zaplątać. Najgorsze są jednak sieci rybackie, zaplątanie się w nie może być bardzo niebezpieczne. Podczas nurkowania należy uważnie patrzeć, aby uniknąć zaplątania. Jeśli jednak dojdzie do zaplątania, zachowaj spokój i nie walcz, by nie zaplątać się jeszcze bardziej. Podczas nurkowania na wrakach, nóż lub sekator będzie niezbędnym elementem wyposażenia. Tego typu sytuacje awaryjne przećwiczysz na kursie nurkowania wrakowego.
- Duża głębokość – wiele atrakcyjnych wraków leży głęboko, często na głębokości ponad 40m. Aby nurkować na takich głębokościach, trzeba mieć odpowiednie uprawnienia i przeszkolenie. Być może będziesz potrzebował licencji nurka głębinowego, a może nawet umiejętności nurkowania technicznego. Pamiętaj, że przekraczanie ograniczeń związanych ze stopniami przeszkolenia jest bardzo niebezpieczne i prowadzi do problemów.
Szkolenie dla tego typu nurkowania
Nurkowanie wrakowe wymaga odpowiedniego szkolenia i nie ma tu drogi na skróty. Nawet jeśli jesteś już doświadczonym nurkiem na wodach otwartych, będziesz potrzebował dodatkowego szkolenia, aby penetrować wraki. Wystarczy wydać te kilka groszy i odbyć dobry kurs u dobrego instruktora, bowiem wiedza jest kluczowa.
Jakie są więc wymagania wstępne dla kogoś, kto marzy o penetrowaniu zatopionych wraków? Właściwie wymagań nie jest wiele. Trzeba mieć ukończone 15 lat i posiadać poziom Adventure Diver lub jeszcze lepiej PADI Advanced Open Water Diver. A to już umożliwi Ci odbycie specjalistycznego kursu PADI Wreck Diver. Całkiem proste, prawda?
Sprzęt do nurkowania wrakowego
Do nurkowania wrakowego można użyć podstawowego sprzętu do nurkowania rekreacyjnego, czyli BCD, butli powietrznej, regulatora itp. Warto jednak wiedzieć, że istnieją dodatkowe elementy wyposażenia, które powinieneś zabrać ze sobą na nurkowanie wrakowe. Co więc jeszcze powinieneś zabrać ze sobą?
- Kołowrotek – niezbędny przedmiot przy nurkowaniu wrakowym. Żyłka z kołowrotkiem pozwala na oznaczenie drogi powrotnej. Posługiwanie się linką i kołowrotkiem, prawidłowe zakładanie i prowadzenie linki to jedne z podstawowych umiejętności, których nauczysz się na kursie.
- Nóż lub sekator – jak wspomniałem wyżej, jest to przedmiot niezbędny dla Twojego bezpieczeństwa podczas eksploracji wraków. W przypadku zaplątania pozwala na odcięcie i uwolnienie się. W nurkowaniu technicznym powszechne jest zabieranie ze sobą dwóch narzędzi tnących i ten zwyczaj polecam również w nurkowaniu wrakowym.
- Kask – kask jest dobrym rozwiązaniem nie tylko w jaskiniach, ale również właśnie na wrakach, doskonale chroni głowę i pozwala na zamontowanie świateł czy kamery. Zanim jednak zabierzesz na nurkowanie swój stary kask rowerowy, sprawdź czy nie przeszkadza on w noszeniu maski nurkowej lub innego sprzętu….
- Oświetlenie – muszę powiedzieć, że posiadanie ze sobą latarki na każdym nurkowaniu jest dobrym nawykiem. W nurkowaniu nocnym posiadanie dobrego źródła światła jest raczej oczywiste. Nie inaczej jest w eksploracji zanurzonych obiektów. Tutaj również zalecam posiadanie minimum dwóch niezależnych źródeł oświetlenia.
Dlaczego warto nurkować na wrakach?
Odpowiedź na to pytanie może być tylko moja osobista, bo nie każdy musi się ze mną zgadzać. Tak samo jak nie każdy musi być zainteresowany nurkowaniem wrakowym. Jednak dla mnie osobiście penetrowanie i odkrywanie zatopionych reliktów przeszłości to żywa lekcja historii. To możliwość zobaczenia czegoś, czym kiedyś żyły dziesiątki, jeśli nie setki ludzi. Zobaczyć coś, co powstało z nie małym wysiłkiem, aby spełnić swoje zadanie.
Pozostałości po wojnie, statki zatopione przez sztormy, czy strącone samoloty. Wszystko to dodaje nurkowaniu niepowtarzalnego smaku, którego dla mnie osobiście nie jest w stanie wyrazić nawet najpiękniejsza rafa koralowa. Do tego dochodzi nutka tajemniczości i szansa na odkrycie czegoś jeszcze nieodkrytego. Zatopione sztabki złota, skrzynia z dokumentami czy armata okrętowa zakopana w morskim piasku…. I choć nurkowałem w wielu pięknych miejscach na świecie, to zawsze będę wybierał nurkowanie wrakowe ponad wszelkie inne. Ale jak już mówiłem… to tylko moje zdanie….
Wraki jako sztuczne rafy koralowe
Zatopione wraki nie zawsze trafiały pod wodę w wyniku wypadku czy działań wojennych. Wiele z nowszych wraków zostało specjalnie przygotowanych i zatopionych w celu stworzenia nowego miejsca nurkowego. Oczywiście na zatopienie takiego miejsca potrzebne są pozwolenia i wsparcie lokalnych władz. Ale konieczne jest też odpowiednie przygotowanie. Należy usunąć wszystkie oleje, paliwa i inne toksyczne substancje.
Ponadto wrak musi zostać oczyszczony ze wszystkich elementów, które z czasem mogą stanowić zagrożenie dla nurków i dzikich zwierząt. I to jest dodatkowa zaleta sztucznego zatapiania wraków, ponieważ mogą one stworzyć bazę dla rozwoju koralowców czy siedlisko dla ryb. Szczególnie na terenach, które ucierpiały z powodu zmian klimatycznych, takie projekty są bardzo dobrym pomysłem.
Nurkowanie wrakowe – podsumujmy
Podsumujmy ten długi esej o nurkowaniu wrakowym. Czy warto? O rany, warto i to bardzo! Nic nie jest w stanie opisać podniecenia, kiedy płyniesz i wreszcie zaczynasz widzieć delikatny zarys, a potem coraz wyraźniej wielki zatopiony statek.
Nie potrafię też opisać, jakie to uczucie nurkować wzdłuż schodów, po których kiedyś chodzili ludzie. Nurkowanie wrakowe jest dla mnie numerem jeden. Ex equo z nurkowaniem jaskiniowym. Ale to już temat na inną opowieść….
Na koniec chcę dodać jedną rzecz. Żaden wrak, nawet najpiękniejszy, nie jest warty śmierci. Nie nurkujcie bez odpowiedniego przeszkolenia.
