Regulator nurkowy to jeden z najważniejszych elementów naszego sprzętu nurkowego. Odpowiedni dobór regulatora, prawidłowy serwis i właściwe użytkowanie zwiększają nasze bezpieczeństwo pod wodą. W praktyce, zazwyczaj nurkując w centrach nurkowych, masz wypożyczony sprzęt i nie musisz się o nic martwić. Ale czy to oznacza, że nie musisz wiedzieć nic o regulatorach nurkowych?
Dobry nurek powinien nie tylko wiedzieć jak prawidłowo podłączyć regulator oddechowy do butli, ale także jak działa taki regulator. Jeśli dojdziemy do momentu, w którym zdecydujemy się na zakup własnego regulatora nurkowego, warto wiedzieć, na co zwrócić uwagę. Zacznijmy więc od wyjaśnienia, czym jest i jak działa regulator nurkowy.
Spis treści
Do czego służy regulator nurkowy?
Wiadomo więc, że nurkując trzeba używać sprzętu nurkowego, bo po prostu nie jesteśmy rybami. Niestety… Najważniejszym ze wszystkich sprzętów będą przedmioty związane z zapewnieniem sobie możliwości oddychania pod wodą, czyli butla nurkowa, regulator nurkowy i BCD, czyli kamizelka wypornościowa. Reszta sprzętu nurkowego jak maska i płetwy są również ważne, ale to właśnie przedmioty związane z oddychaniem są najważniejsze dla Twojego bezpieczeństwa podczas nurkowania.
W butli masz sprężony gaz, którym najczęściej jest zwykłe powietrze lub wzbogacony nitrox. Nie pomoże nam to niestety w nurkowaniu, jeśli w jakiś sposób nie wydobędziemy tego gazu z butli i nie dostarczymy go do naszych płuc. I taką właśnie rolę pełni regulator nurkowy. Z drugiej strony musimy tutaj zauważyć, że ten gaz, który mamy przechowywany w butli nurkowej, został tam wpompowany pod bardzo wysokim ciśnieniem, zazwyczaj 200bar (3000psi). Dlatego oddychanie sprężonym powietrzem przy tak wysokim ciśnieniu byłoby niemożliwe. To kolejne zadanie regulatora nurkowego, którego celem jest dostosowanie ciśnienia do takiego, które pozwoli Ci oddychać.
Regulator nurkowy – budowa i działanie
Na pierwszy rzut oka regulator nurkowy wygląda jak jakaś przypadkowa plątanina losowych węży. Tak jednak nie jest, i każdy wąż ma swoje przeznaczenie i miejsce. Omówmy więc pokrótce wszystkie części, z których składa się regulator nurkowy używany w nurkowaniu rekreacyjnym.
Zacznijmy od dwóch najważniejszych elementów, czyli:
- Pierwszy stopień – pierwszy stopień reduktora jest nakręcany na butlę nurkową. Jego zadaniem jest redukcja wysokiego ciśnienia z butli do około 10at nadciśnienia. Pierwszy stopień może być typu membranowego lub tłokowego, może mieć przyłącze DIN lub INT, może pracować przy ciśnieniu 200at lub 300at.
- Drugi stopień – zmniejsza ciśnienie z około 10at do ciśnienia otoczenia. Element ten znajduje się bezpośrednio przy ustach nurka.
Te dwa elementy regulatora nurkowego są kluczowe i można by zaryzykować stwierdzenie, że wystarczą do wykonania nurkowania. Technicznie mogłoby to być prawdą, ponieważ to właśnie pierwszy i drugi stopień odpowiadają za dostarczenie mieszanki oddechowej do naszych ust. Ale oczywiście to nie wystarczy do bezpiecznego nurkowania i nasz regulator potrzebuje jeszcze kilku elementów, a mianowicie:
Manometr
Niestety nasza butla nurkowa nie ma nieskończonej pojemności i nasz zapas powietrza musi się w pewnym momencie wyczerpać. Jako dobrze wyszkolony nurek wiesz, że w praktyce nie możesz dopuścić do takiej sytuacji. I faktycznie, Twoim obowiązkiem jest powrót na powierzchnię z bezpiecznym limitem co najmniej 50 barów w butli. A żeby móc go zaplanować i kontrolować dopływ powietrza, potrzebujemy po prostu manometru.
Jest to proste urządzenie, które podłącza się za pomocą węża bezpośrednio do pierwszego stopnia Twojego regulatora nurkowego. Co ważne, jest to jedyny wąż wysokociśnieniowy w całym regulatorze. Oznacza to, że wszystkie inne urządzenia nie korzystają z pełnego wysokiego ciśnienia, jakie masz w swojej butli. Tylko ten właśnie manometr jest podłączony bezpośrednio do tego ciśnienia, które masz w zbiorniku. Dzięki temu możesz dokładnie sprawdzić swój zapas powietrza.
Twój ciśnieniomierz może mieć skalę w barach lub PSI. Dobrze jest to sprawdzić przed skokiem do wody, zwłaszcza jeśli nurkujesz w nowym miejscu. Dodatkowo do ciśnieniomierza Twojego regulatora nurkowego może być dołączony głębokościomierz, kompas lub komputer nurkowy. Wtedy taki zestaw nazywany jest konsolą nurkową. Ja osobiście nie jestem zwolennikiem takich rozwiązań i zawsze mam pod ręką swój komputer nurkowy. Jest to jednak kwestia indywidualnych preferencji.
Ośmiornica – alternatywne źródło powietrza
Kolejnym elementem, w który powinien być wyposażony Twój regulator nurkowy jest alternatywne źródło powietrza, czyli popularnie zwana ośmiornica. Jest to nic innego jak identyczny drugi stopień, którego używasz podczas nurkowania. Różnica polega zazwyczaj na długości węża, gdyż octopus jest przeznaczony dla Twojego partnera i dlatego wąż jest dłuższy. Zazwyczaj w regulatorach treningowych lub tych kupowanych w zestawach, ośmiornica ma kolor żółty. Nie jest to jednak wymóg konieczny. Natomiast w nurkowaniu rekreacyjnym wymogiem jest posiadanie alternatywnego źródła powietrza, które musi być umieszczone w łatwo dostępnym miejscu.
Mała rada, dobrze jest przećwiczyć pomaganie partnerowi w sytuacji awaryjnej. Podanie ośmiornicy jest proste i powinno być odruchem, ale wykonane nieprawidłowo może dodatkowo zestresować nurka, który potrzebuje pomocy. To ćwiczenie zawsze wykonuje się na kursie nurkowym podczas ćwiczeń w basenie, a później podczas nurkowania w oceanie.
LPI – wąż do pompowania pod niskim ciśnieniem
Ostatnim elementem regulatora nurkowego w konfiguracji rekreacyjnej, jest LPI. Jest to wąż, który wydawałoby się, że nie ma większego sensu, gdyż kończy się szybkozłączką i nic więcej nie jest do niego podłączone. Nic bardziej mylnego, gdyż wąż ten jest bardzo ważnym elementem sprzętu nurkowego. LPI, czyli low pressure inflator hose, służy do podłączenia Twojej kamizelki wypornościowej BCD do powietrza z butli. Dzięki niemu będziesz mógł szybko napompować swoje BCD na powierzchni lub dostosować pływalność pod wodą.
Co jeszcze może posiadać regulator nurkowy?
Cały czas mówimy o regulatorze do nurkowania w konfiguracji rekreacyjnej. Czyli takie zwykłe nurkowanie dla przyjemności, gdzie używamy jednego zbiornika i nurkujemy w systemie partnerskim. W takiej konfiguracji wszystkie wymienione wcześniej elementy regulatora nurkowego to właściwie wszystko.
Można jednak spotkać regulator z innymi elementami i tu na myśl przychodzą dwie rzeczy. Po pierwsze, dodatkowy wąż niskociśnieniowy, który będzie podłączony do suchego skafandra podczas nurkowania w zimnej wodzie. Wydaje się to skomplikowane, i faktyczne korzystanie z suchego skafandra wymaga specjalistycznego kursu. Nadal jednak mówimy o nurkowaniu rekreacyjnym, tyle że w zimnej wodzie.
Drugim akcesorium, z którym można się spotkać jest coraz bardziej popularny bezprzewodowy czujnik ciśnienia w butli. Jest to niewielkie urządzenie, które wkręca się bezpośrednio w pierwszy stopień. Urządzenie to łączy się bezprzewodowo z naszym komputerem nurkowym i można sprawdzić poziom powietrza bezpośrednio na komputerze. Nie będę ukrywał, że nie jestem fanem takiego rozwiązania i nie do końca rozumiem jakie korzyści miałoby mi ono przynieść. Potrafię sobie jednak wyobrazić wiele awarii z tym czujnikiem w roli głównej…. Ale to już jest Twoja decyzja.
Który pierwszy stopień wybrać? DIN czy INT?
Wróćmy na chwilę do pierwszego elementu naszego regulatora nurkowego, czyli pierwszego stopnia. Jest to część, którą wkręcamy bezpośrednio w zawór butli nurkowej. I tu mamy jedno z najczęstszych pytań każdego, kto chce kupić swój regulator. Który typ wybrać? DIN, czy lepiej INT, znany również jako YOKE?
Na pytanie, który lepiej kupić odpowiemy w innym tekście dotyczącym, właśnie, wyboru najlepszego regulatora do nurkowania. Tutaj skupmy się na krótkim wyjaśnieniu różnic.
Jak już wiemy, mamy dwa rodzaje zaworów, a co za tym idzie dwa rodzaje regulatorów pierwszego stopnia. Różnica polega na tym, że INT (Yoke) zakładamy na zawór butli, natomiast DIN wkręcamy w zawór. O zaletach i wadach każdego z rozwiązań moglibyśmy rozmawiać długo, i z pewnością każdy nurek ma swoje zdanie na ten temat.
DIN vs YOKE
Powiedzmy sobie jednak, że różnica jest taka, że w ciepłych wodach i centrach nurkowych zawór INT jest bardziej praktyczny i trwały. Natomiast zawór typu DIN jest bardziej odporny na uszkodzenia, lepiej znosi bardzo zimną wodę i umożliwia nurkowanie z wyższym ciśnieniem w butli.
Tak więc decydując się na zakup własnego regulatora nurkowego należy zastanowić się jakie nurkowania będziemy wykonywać najczęściej i z jakich centrów nurkowych będziemy korzystać. Oczywiście nie ma większego problemu z zastosowaniem regulatora DIN z zaworem YOKE lub odwrotnie. Umożliwiają to adaptery, które można łatwo zamontować. Czy jednak jest sens kupować regulator i montować na nim adapter?
Czym jest regulator nurkowy? Podsumujmy
Tak więc, w najprostszych słowach, regulator nurkowy to urządzenie, które pomoże Ci utrzymać się przy życiu podczas nurkowania. Będzie on dekompresował powietrze z butli i dostarczał je do ust, dzięki czemu będziesz mógł oddychać pod wodą. Ponadto będzie on pełnił kilka dodatkowych funkcji, takich jak kontrola pływalności w BCD, czy kontrola suchego skafandra. Zapewni również większe bezpieczeństwo dzięki dokładnemu pomiarowi ciśnienia w butli i pozwoli Ci na użycie zapasowego regulatora w sytuacji awaryjnej. Myślę, że nie mogę prościej wytłumaczyć, czym jest regulator nurkowy 🙂
