Nurkowanie to ekscytująca aktywność, która pozwala nam odkrywać cuda podwodnego świata. Istotne jest jednak zrozumienie potencjalnych zagrożeń związanych z nurkowaniem i tego, jak mogą one wpłynąć na nasze ogólne zdrowie. Jednym z takich zagrożeń jest latanie po nurkowaniu. W tym artykule zbadamy, dlaczego ważne jest, aby unikać latania bezpośrednio po nurkowaniu.
Spis treści
Latanie po nurkowaniu
Latanie do krajów na drugim końcu świata stało się niezwykle wygodne i przystępne cenowo. Jest to niezaprzeczalna zaleta. Jednak jako entuzjasta nurkowania ważne jest, aby zdawać sobie sprawę z pewnych czynników, które mogą wpływać na bezpieczeństwo i komfort nurkowania. Najważniejszym aspektem jest zrozumienie, dlaczego należy odczekać trochę po nurkowaniu, zanim wskoczy się do samolotu.
Wpływ nurkowania na organizm
Kiedy nurkujemy, nasze ciała są narażone na zwiększone ciśnienie, gdy schodzimy w głębiny oceanu. Pod wodą otaczające nas ciśnienie jest znacznie większe niż na powierzchni. Są to podstawy fizyki, której uczysz się już na pierwszym kursie nurkowania. Konsekwencją ekspozycji na wyższe ciśnienie jest stopniowe rozpuszczanie się w naszych tkankach azotu, który jest częścią składową powietrza.
Im dłużej przebywasz pod wodą lub głębiej schodzisz, tym więcej azotu rozpuszcza się w twoich tkankach. Nie jest to duży problem, ponieważ po powrocie na powierzchnię ciśnienie powróci do normalnego poziomu, czyli 1 atmosfery lub 1 bara (o ile nurkujesz na poziomie morza). Wtedy organizm zacznie pozbywać się nagromadzonego azotu, ponieważ nie mamy mechanizmu jego metabolizowania. Proces ten nazywany jest desaturacją, a pozbycie się azotu zajmie prawdopodobnie kilkanaście godzin.
Ryzyko związane z lataniem po nurkowaniu
Zastanówmy się teraz, dlaczego latanie po nurkowaniu może nie być zbyt dobrym pomysłem. Gdy wsiądziesz do samolotu i ten wystartuje, wzniesie się on do tak zwanej “wysokości przelotowej”. W przypadku większości samolotów pasażerskich jest to wysokość 10-12 km nad poziomem morza. Na takich wysokościach atmosfera jest zbyt rozrzedzona, aby można było swobodnie oddychać. Dlatego w kabinie pasażerskiej ciśnienie jest sztucznie zwiększane i utrzymywane w granicach 0,75 atm, czyli tak, jakbyśmy znajdowali się 2500 metrów nad poziomem morza.
Pozwala nam to w miarę normalnie oddychać i przetrwać lot bez większego bólu głowy czy utraty przytomności. Problem pojawia się jednak, gdy lecimy po nurkowaniu. Pamiętaj, że po nurkowaniu masz w sobie rozpuszczony azot, a twoje ciało rozpoczęło już proces desaturacji. Nie odczuwasz tego w żaden szczególny sposób, ponieważ dzieje się to automatycznie i bezobjawowo. Ale… do tego potrzebne jest ciśnienie 1 atmosfery, czyli ciśnienie na poziomie morza. Ciśnienie to jest niższe niż pod wodą, więc pozwoli azotowi opuścić ciało. Z drugiej jednak strony jest wystarczająco wysokie, aby zapobiec zbyt szybkiej desaturacji.
Choroba dekompresyjna i podróż samolotem
Jeśli więc drastycznie zmniejszysz ciśnienie zewnętrzne podczas desaturacji, azot będzie miał łatwiej, ale zacznie tworzyć pęcherzyki w twoich tkankach. Pęcherzyki te zaczną nalegać na wydostanie się z ciała i będą szukać jakiejkolwiek drogi ucieczki. Będą wędrować po całym ciele i tętnicach, dopóki nie znajdą wyjścia lub dopóki coś ich nie zatrzyma. A mogą zatrzymać się na przykład w zwężeniu jakiegoś naczynia krwionośnego i w ten sposób zablokować dopływ krwi do jakiegoś narządu. Ten z kolei, pozbawiony życiodajnej krwi i potrzebnych elementów, zacznie obumierać….
Ten właśnie efekt nazywany jest chorobą dekompresyjną i jest jednym z niebezpiecznych możliwych powikłań nurkowania. Skoro już wiesz, że w samolocie utrzymywane jest ciśnienie niższe niż to panujące na poziomie morza, to pewnie już domyślasz się, co się stanie. Lot po nurkowaniu to najkrótsza droga do przeżycia “przygody” w postaci choroby dekompresyjnej.
Wytyczne bezpieczeństwa dla nurków
Aby zminimalizować ryzyko związane z lataniem po nurkowaniu, nurkowie powinni przestrzegać pewnych zasad bezpieczeństwa. Po pierwsze i najważniejsze, przed lotem należy dać organizmowi wystarczająco dużo czasu na wyeliminowanie nadmiaru azotu. Zrelaksuj się, poczytaj książkę lub idź na piwo. Nie planuj żadnych szalonych rzeczy, takich jak wędrówki po górach, bieganie lub popisywanie się na siłowni. Wybierasz się do sauny? Lepiej przełożyć to na inny dzień. Wszystkie takie dodatkowe aktywności mogą również wpływać na tworzenie się pęcherzyków azotu i efekt będzie podobny. Więc po prostu zrelaksuj się i pooglądaj kreskówki 🙂
Jak długo należy odczekać przed lotem?
Wiesz już, że latanie po nurkowaniu nie jest dobrym pomysłem i powinieneś poczekać. Ale jak długo powinieneś czekać? W końcu masz ograniczony czas na wakacjach i chciałbyś coś zaplanować. Kiedyś na kursach nurkowania powtarzano, że minimalny czas to 24 godziny. I nadal odczekanie doby po nurkowaniu byłoby rozsądne, ale dziś możemy być bardziej precyzyjni. Jeśli wykonałeś tylko jedno nurkowanie w limicie bezdekompresyjnym, odczekanie 12 godzin powinno wystarczyć. Jeśli nurkowań było więcej, czas ten należy wydłużyć do 18 godzin.
Inaczej będzie w przypadku nurkowań technicznych lub bardziej ogólnie – poza limitami bezdekompresyjnymi. W tym przypadku 24 godziny to minimum, a jeśli nurkowanie było długie i głębokie, należy odczekać 48 godzin przed wskoczeniem do samolotu. Ale myślę, że jako nurek techniczny wiesz dokładnie, co robić…
A co z nitroksem?
Co jeśli nurkowałeś na innym gazie, a nie na powietrzu? Dla nurków rekreacyjnych praktycznie jedyną alternatywą jest nitrox lub innymi słowy “wzbogacone powietrze”. Jest to mieszanina oddechowa o składzie identycznym z powietrzem. Różnica polega na proporcji azotu i tlenu. Właściwie każda mieszanka, która zawiera więcej niż 21% tlenu, nazywana jest nitroksem. W zależności od planowanego nurkowania możemy przygotować mieszankę o innym poziomie tlenu, a tym samym innej zawartości azotu niż w powietrzu.
Jednak zawsze nitroks zawiera również azot. Oznacza to, że pomimo różnic w maksymalnym czasie i głębokości nurkowania na nitroksie, nie różni się on od powietrza pod względem absorpcji azotu. Nawet podczas nurkowania ze wzbogaconym powietrzem organizm gromadzi azot, którego musi się później pozbyć. I pomimo różnicy w ilości nagromadzonego azotu, co do zasady, czas oczekiwania przed lotem będzie taki sam jak w przypadku powietrza.
Latanie po nurkowaniu – podsumowanie
Krótko mówiąc, latanie po nurkowaniu może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia. Choroba dekompresyjna jest realnym zagrożeniem, a zmiany ciśnienia podczas podróży samolotem mogą pogorszyć jej skutki. Ważne jest, aby priorytetowo traktować swoje bezpieczeństwo i dać organizmowi wystarczająco dużo czasu na wyeliminowanie nadmiaru azotu przed wejściem na pokład samolotu. Jako dobrze wyszkolony nurek, z pewnością rozumiesz te zagrożenia i nie masz zamiaru robić głupich rzeczy. Ale jeśli uważasz, że wiesz lepiej, przynajmniej upewnij się, że masz dobre ubezpieczenie nurkowe. Będziesz go potrzebować…
